Wat ik deed op mijn 20e verjaardag? Een groot feest waar lekker hard gezopen werd. In ons studentenhuis. Lauw bier uit de krat en boze buren. Niet meer een “ mijn ouders zijn een weekend weg dus we trashen het huis met top 40 muziek” feestje, maar pretentieuze muziek en pretentieuze studentikoze gesprekken.
GroenLinks is ook 20. Dus was er een feestje. Maar dan alsof we 50 werden. Met een boekpresentatie, lezingen en slap ongericht geouwehoer in een panel. Lekker prententieus maar voorspelbaar was het wel. Met een speech van Halsema waar ze nog maar een keer een aantal standpunten herhaalde, zoals dat we wat aan de WW moeten doen en dat de HRA een schande is. En natuurlijk verkneukelden alle polticofielen zich: “haha! Nu wordt de PvdA wel gedwongen te kiezen”. Een heerlijk Haags standaard feestje met een glas en een plas.
Maar even afgezien van die zijsporen was de hoofdlijn van haar verhaal heel interessant:
Niet een referendum maar dienstbaarheid geeft betrouwbaarheid
Ten eerste vervatte zij de uitdaging van progressieve politiek modern. Nu is GroenLinks er constant mee bezig om voor vaak dezelfde standpunten een nieuwe coherente ideologische huls te zoeken (Vrijheid als ideaal / Vrijheid eerlijk delen / leve de Ekonomie / Green deal). Die vaak wat wringt omdat ecologische, sociale en vrijzinnge standpunten nu niet altijd in een heel enkelvoudige ideologie passen. En omdat complexe politiek niet altijd in een simpel links-rechts credo past (zoals gister ook opgemerkt).
Maar echt fris was de derde pijler: betrouwbare politiek. Dat gaat over politici die niet steeds roepen dat ze alle problemen wel even simpel gaan oplossen, maar die eerlijk zeggen dat het soms heel moeilijk is en dat de overheid niet alles kan. En niet alles hoeft: burgers moeten niet altijd alles van de overheid verwachten (Jaha, dat was vroeger rechts).
Halsema kwam natuurlijk weer met haar referendum op de proppen: burgers moeten meer zeggenschap hebben. Dat is tegenstrijdig. Want meer van die cosmetische zeggenschap leidt tot meer verwachtingen over wat de overheid allemaal zou moeten doen. En dus meer teleurstelling als de overheid dat vervolgens niet doet. In plaats daarvan had ik haar liever gehoord over het stokpaardje van Tof Thissen: Een dienstbare overheid. Dus dat je als burger niet van loket naar loket gestuurd wordt en bij elk loket met wantrouwen wordt onthaald (‘Ik ga er vanuit dat u fraudeert totdat u alle formulieren heeft ingevuld), maar een overheid die 1) zelf de backoffice regelt, 2) uitgaat dat je hulpvraag oprecht is en 3) duidelijk is. Dat geeft vertrouwen in de overheid.
maar ze gaan met de ander naar huis
Maar ten tweede was er het punt van verzilvering: we hebben nog steeds 10 zetels. GroenLinks is wat dat betreft echt 20: Een jeugd met vallen en opstaan maar na na de puberteit mooi opgedroogd. Niet langer puisten maar een prima uitstraling. 30% van de Nederlanders vindt GroenLinks erg sympathiek. Maar gaat uiteindelijk met een andere partij naar bed.
Hoe los je dat op? Een fundamenteel probleem is dat een kleine meerderheid van de Nederlanders gewoon rechts is. Die valt dus niet op ons. Een tweede probleem is de onoverzichtelijkheid op ‘progressief’: GroenLinks deelt een appartement met D66 en veel kiezers hebben toch liever de betrouwbaarheid van een eigen huis. Daarom gaat het zo over samenwerken. En dan de vraag: zijn we niet te lief en te eerlijk? Zit je met een leuk meisje te praten en vertel je eerlijk hoe lief je bent, komt Snipertje erbij. Je ziet dat ie niet deugt en hij vertelt verhalen – Hoe stoer die is en subtiel dat jij slap bent – waarvan hij zelf ook weet dat het onzin is.. En zij weet dat ook. Maar gaat toch met hem mee naar huis.
Moeten we wat gemener worden? Ik weet het niet. Het werkt wellicht bij mensen die op stoere verhalen zitten te wachten. Onze kiezers schrik je volgens mij af met Maximetjes. Ik vond dat GL al over de schreef ging bij het stoken tussen Wilders en Leers en met het debat over Lucassen. Zure politiek en Haagse akkefietjes. Hou op.
Hoe doe je het dan wel? Ik weet het ook niet precies. Maar ik ken wel een paar versiertrucks. Maar die ga ik natuurlijk niet vertellen. Dat zou te lief en eerlijk zijn.