Als openbaar vervoer heb je hier de ‘special hire’ (taxi), ‘boda-boda’ (motor-taxi, op het platte land vaak een fiets) of de ‘matatu’ (kleine busjes in lijndienst). Die laatste zijn in Oekraine (marschrutka) oude transportbusjes uit West-Europa. Waar vaak nog ergens ‘Schröder Obst und Gemuse’ of ‘Timmerbedrijf Janssen’ op staat. Zo veel mogelijk stoelen en raampjes er in en rijden maar. Niemand hier kan me vertellen waar deze busjes vandaan komen. Toyota modelletje 1983. Waarschijnlijk oude busjes uit Japan. Want hier rijden ze ook links. Allemaal identieke wit met blauwe letters, maar met op de voor- en achterruit – naast ’emergency door’ (al weet niemand hoe die open zou kunnen) – een kunstig geschilderde tekst. ‘Hope’, ‘power to the people’ of ‘promises’. Maar meestal een lofwoord voor God (ongeveer 70%) of Allah (30%).
Isabelle: “Nuttig. Ik neem altijd een bismallah busje. Zeker ‘s avonds. Want dan dan is de kans dat de chauffeur gezopen heeft net iets minder bijna zeker dan bij een glory-to-god busje. Vanaf zeven uur zitten ze allemaal aan het bier. Het wordt ook afgeraden om dan nog een boda-boda te nemen. In elk geval moet je even de adem ruiken. Maar het blijft lastig. Laatst dacht ik een betrouwbare boda-driver gevonden te hebben want hij had niet alleen een helm, maar zelfs een geel reflecterend hesje aan. Een verantwoordelijke man! Maar toen we wegreden begrepen we de echte reden: zijn licht deed het niet. En donker is hier ook echt donker. En de wegen zijn modderpaden met diepe kuilen. En de paar asfaltwegen missen putdeksels.”
Volgens de lonely planet zijn hier verbazingwekkend veel verkeersongelukken. Onzin. Het zijn er verbazingwekkend weinig. Stoplichten zijn decoratie. Net als zebrapaden. Voorrang is Darwinisme. De hele stad is een file. “Gekker dan Bangkok” volgens Denise. Boda’s schieten roekeloos door elke opening in het stapvoets rijdende verkeer, je voelt autodeuren je knieën net niet raken. Maar zelfs daarop heb ik al een keer 15 minuten stilgestaan in een muurvaste mierenhoop. Eigen schuld: had ik maar geen dikke chauffeur moeten kiezen.